SARDUNYA (Pelargonium)
Anavatanı Güney Afrika olan sardunyalar hoş kokulu gür yeşilliği, parlak renkli demet demet çiçekleriyle şüphesiz dünyada en sevilen çiçeklerin başında gelir. Yetiştirilmesi, çoğaltılması kolay, çeşitleri zengin, çiçek açma zamanı çok uzundur. Öyle ki uygun şartlar altında o zarif çiçeklerini yıl boyunca bizden esirgemez.
Sardunyalar dört ana gruba ayrılır:
GENEL (Zonal)
En yaygın olan tür budur. Tüylü yaprakları düzrenk veya ebruli, yuvarlak dilimli, çiçekleri demetler halinde sarı ve mavi hariç her renkte, katmerli veya yalın kat olabilir. Boyu 30-60 cm.kadar, budanmazsa çok daha fazla uzayabilir. Çiçeklenme süresi çok uzundur. Çelik ve tohumdan kolaylıkla çoğalır.
Bu sarkık dallı tür parlak etli yaprakları, beyazdan bordoya kadar değişen,katmerli veya yalınkat demetler halinde açan gösterişli çiçekleriyle bilinir. Esnek dalları 1 metreye kadar sarkabilir. Cüce türleri de vardır. Soğuğa karşı daha hassastır. Çelikten kolayca yetişir.
Halk arasında ceylan ve ye karagöz olarak adlandırılan bu tür, sivri uçlu tüylü yapraklara ve açelyayı andıran çok gösterişli çiçeklere sahiptir. Bu çiçeklerin ortaları siyah, kenarları çok canlı renklerde düz veya ebruli olabilirler. Boyu 30 cm. den bir metreye kadar uzayabilir. Tek dezavantajı çiçeklenme süresinin diğer türlere göre kısa oluşudur.
Çok eskiden beri evlerimizde yetişen ıtırın yalınkat ve pembe renkteki çiçekleri pek gösterişli değildir. Çiçeklerinden ziyade yapraklarının özel kokusuyla tanınmıştır. Garip şekilli, girintili çıkıntılı bu yapraklar cinsine göre gül,limon,nane ya da elma kokuludur. Yaprakları hafifçe oğuşturduğunuzda o nefis aroması çevreye yayılır.Kurutulmuş halde pot pourri'lerde kullanılmaktadır. Kışa gerçekten dayanıklı tek sardunya türü, anavatanı Türkiye olan (pelargonium endlicherianum) dur.
Özellikleri
Isı: Sardunyalar sıcağı sever. Kışın dışarıda donabileceği için aydınlık ,ama ısıtılmayan kapalı bir yerde muhafaza edilir. Bahçede yere ekilenler de kasım ayında dikkatlice sökülerek kasalara dikilir ve içeri alınır.
Işık: Çok çiçek açması için bol güneş görmelidir. Gün içinde 1-2 saat gölge zarar vermez.
Sulama: Gerektiği zaman bolca sulanır.Tekrarı için toprağının epeyce kuruması beklenir. Aşırı sulama bitkiyi çürütür. Susuzluğa dayanır. Kışın suyu iyice azaltılır.
Nem: Lüzum yoktur. İki yılda bir saksı değiştirmek yeterlidir. Bu işlem ilkbaharda yapılır. Çiçek zamanı 15 günde bir uygun türde sıvı gübreyle beslenir. Aşırı besleme çiçeği azaltır, yapraklarını çoğaltır.
Sardunyalar Şubat-Mart ayında budanır. Fazla uzun dallarının kısaltılması yeterli olur. Çiçek mevsimini uzatmak için geçmiş çiçekleri düzenli olarak ayıklanmalıdır. Çoğaltmak için yazın bitkiden 15 cm. boyunda çelikler kesilir. Bir gün dışarda bekletilip soldurulur.Önceden sulanmış saksılara ekilir. Tutuncaya kadar çok az sulanır. Genel sardunya tohumdan da kolaylıkla yetiştirilebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumlar..